Türkiye’de İran’ın Farsça edebiyatı ile ilgilenen birçok edebiyatçı, yazar ve akademisyen var. Eleştiri, inceleme, araştırma makaleleri ve çevirileri ile kuşkusuz önemli ürünler vermişler ve vermektedirler. Ancak kimi yazarların Farsça ilk isimlerin yazılışında, oldukça basit ve bir o kadar da özensiz ve gülünç hataya imza attıklarına tanıklık ediyorum. Nicedir bu notu düşmek istiyordum, kısmet bugüneymiş.
Örneklerle ne demek istediğimi daha da açık etmek isterim. Şair Furuğ Ferruhzad bazıları tarafından Furuğ-i Ferruhzad olarak yazılıyor! Ya Pervin Etesami yerine Pervin-i Etesami, Ahmed Şamlu yerine Ahmed-i Şamlu, Ferruhi Yezdi yerine Ferruhi-yi Yezdi’nin, Arif Kazvini yerine Arif-i Kazvini yazılışında olduğu gibi.
Bu komik ancak bir o kadar de ciddi hatanın kaynağı Farsçada soyadından önce ilk adların okunuşunda sessel olarak sözcüğün sonuna “e” eklenmesinden dolayıdır. Türkçe okunuşta bu “e” sessel uyumla “i” ye dönüştürülüyor. Farsça’da mesela benim adım Haşem-e Hüsrevşahi seslendirilir ve okunur, ama yazarken Haşim Hüsrevşahi yazılır. Bu hatayı yapanlar benim adımı da kuşkusuz Haşim-i Hüsrevşahi yazacaklardır. Örneğin, Ahmed Çelebi’yi Farslar Ahmed-e Çelebi olarak sesler ve okurlar ama yazarken Ahmed Çelebi yazarlar.
Soyadı öncesinde ilk adın seslendirmedeki Farsça ile Türkçe arasındaki bu ayrıma dikkat çekmek istedim. Umarım bu hatayı yapan yazarlarımız, eleştirmenlerimiz, araştırmacılarımız ve de özellikle Farsça eğitim veren akademisyenlerimiz ve resmi kurumlardaki kültür insanlarımız bu yanlıştan kaçınmaya özen gösterirler. Furuğ, Furuğ olarak kalır ve diğerleri de öyle!
(Gerek görülürse yazarların adları verilerek eserleri ile örneklemeye giderim)
sardunyalar.com 