İlk Ölen Ben Olacağım

Furuğ Ferruhzad’ın kardeşi Feridun Ferruhzad’a yazdığı son mektuplardan:

13 Ekim 1959 salı

Sevgili Feri, haberlerini sürekli gazetelerde okuyorum. Belli ki işlerin bayağı ilerlemiş. Salaklık etme, başka işler yapma fikrini kafandan çıkar. Sen bilmiyorsun, bilmiyorsun, bilmiyorsun ve yine de bilmiyorsun… …

Ben burada ne oldum ki sen olmak istiyorsun? İki yıldır Almanca şiir yazıyorsun ve kendin için bayağı bir adam olmuşsun. Ben 10 senedir şiir yazıyorum ve hâlâ da 50 Tuman’a ihtiyacım oldu mu başımı ellerimin arasına alıp bahtsızlığıma ağlamalıyım. Bir kitap bastırmak istediğimde, yayıncılar zorla ellerini ceplerine sokuyorlar ve telif hakkı olarak bin Tuman veriyorlar ve kitabı da bin defa homurdanarak basıyorlar. Dahası kitabın en fazla 2 bin tirajla basılınca da mağazaların vitrinlerinde bekliyor ki 50 tanesi satılsın sonra da dört ahmak, okuması yazması olmayan, düşüncesiz dört tane rezil dergide -ki başından sonuna kadar konuları baldır bacaktır ya da yemek tarifi ve korkunç cinayetler-, kalkıp ve sanat eleştirisi adı altında seninle alay etsin. Bu kadar. Sen bunları bilmiyorsun. Çalışıyorsun ve işinde de başarılısın. Neden gelmek ve bir avuç ahmak arasında ünlü olmak istiyorsun? Bunun senin için ne değeri var?

14 Aralık 1959

Son mektubundan bir önceki:

Yazık! Benim sözümü dinlemiyorsun ve orada işlerine devam etmiyorsun… artık istersen gel, bir şeyler yaparız… çevirilerini bana gönder düzeltirim. Şimdi bizim çocuklar bir basın ve kitap yayını kuruluşu oluşturmuşlar ve ayda 5 kitap basmak istiyorlar. Onları gönderirsen Cevane (tomurcuk) Yayınları serisinde yayınlanmasını sağlarım. İşin kötü yanı şu ki sen de diğer Ferruhzadlar gibi yüz tane bıçak yapıyorsun bir tanesinin sapı yok. Hep söz, vaat veriyorsun ve çok az yerine getiriyorsun. Bir süredir Sirus’tan (Atabay) haber alamıyorum. Berlin’deki adresi sende varsa bana gönder. Ayrıca şayet Alman dergilerinde iyi edebi makaleler bulursan çevir senin için yayımlatırım. Royai ve Şamlu ile birlikte haftalık bir dergi çıkarıyoruz ve yeni makalelere çok ihtiyacımız var… … …

Fericim, benim mektup yazmamamdan yakınma, sen yaz ben okurum… senin yazılarını ne kadar ilgiyle okuduğumu biliyorsun. Son şiirlerin şaheserler ve ben hâlâ inanamıyorum sen o kadar eşeklikle bu denli güzel şeyler nasıl yazıyorsun. Şimdi ofise gitmeliyim ve araba kapıda durmuş sürekli korna çalıyor. Anya’yı öpüyorum ve Tahran’da onu görmeyi arzuluyorum.

Son Mektup:

Ne kadar üzüldüğümü ve kalbimin nasıl sıkıştığını bilmiyorsun. Sizler gelinceye kadar belki ben boğulurum. Ne faydası var? Bu işlerin faydası ne?… …

Şimdiye kadar sen oradan memnunsun diye seviniyordum, çalışıyorsun ve işlerinde bu kadar başarı elde etmişsin. Şimdi sen kalkmış dönüyorsun ve benim bu kadar öğüdümün sende hiç etkisi olmamış demek. Yazık… …

Sen burada, benim bütün hayatımı parçalayıp mahveden insanların arasında yaşamalısın – bunlar bir hiçler, hiçler – hiçler… bu gün senin fotoğraflarını dergilerinde basanlar ve ona buna yedirenler, yarın her yerde senin aleyhinde konuşmaktan başka işleri olmayacak ve nerede yazarlar yazsınlar seni kötüleyecekler… … senin dayanma gücün ne kadardır bilmiyorum,  ben kendim olmam için – bunların arasında yaşamışım – bunların arasında ölmüşüm ama sen?…

Ben de senin gibi sokağımızın tozuna toprağına, Emiriye’nin çocuk dilencilerine, güvercinlerine ve köpeklerine ve günebakan çiçeklerine aşığım ama sen bunları kim için anlatacaksın?

Sen sadeliğinle ve temiz ve çocuksu duygularınla yaşıyorsun ve bunlar tam senin bu duygularınla dalga geçerek geçiniyorlar.

Ben böyle şeylere alıştım ve bu palyaçoları çok iyi tanıyorum sen de gel onları daha iyi tanı. Senin ve sevgili Anya’nın gelişini bekliyorum. Herhalde ailemizde ilk ölen ben olacağım ve sonra da sıra sende. Ben bunu biliyorum.[1]

Sevgilerimle

Furuğ

Furuğ ile Feridun’un fotografları: